Pek çok yapay zekâ (AI) token’ı son dönemde ciddi değer artışları yaşadı ve bu trendin ivme kaybettiğine dair herhangi bir işaret görünmüyor. Bu makalede, AI token’larının ne olduğuna ve kripto dünyasındaki gelecek potansiyeline odaklanıyoruz.

“AI token” terimi, 2022 yılının sonlarında OpenAI’nin sohbet robotu ChatGPT’nin büyük popülerlik kazanmasıyla birlikte kripto dünyasının en yeni gözde kavramlarından biri hâline geldi. Bu gelişme, yapay zekânın artık sadece bilim kurgu filmlerine ait bir fikir değil, günümüzün somut bir gerçeği olduğunu kanıtladı. Üstelik yalnızca teknoloji değil, finans, sanat ve blokzincir gibi pek çok sektörü kökten dönüştürme potansiyeline sahip olduğu da ortaya kondu.

Yapay zekâ rüzgârı sadece bireysel yatırımcıları değil, kurumsal devleri de etkisi altına aldı. Google, kendi sohbet robotu Bard’ı geliştirdiğini duyururken; Microsoft, OpenAI’ye yaptığı 10 milyar dolarlık yatırımla gündeme geldi ve ChatGPT’yi Bing arama motoruna entegre etti. Bu gelişmeler, AI odaklı kripto projelerine olan ilgiyi artırdı ve bazı token’larda %1600’e varan yükselişler yaşandı.

Bu nedenle birçok yatırımcı, AI token’larının kripto teknolojisinin geleceğini temsil ettiğine inanıyor. Peki gerçekten öyle mi? AI token’ları nedir ve kripto dünyasını nasıl genişletiyor? Gelin birlikte inceleyelim.

Yapay Zekâ (AI) Nedir?

Yapay zekâ, normalde yalnızca insanlardan beklenen öğrenme, karar verme, algılama ve problem çözme gibi bilişsel görevleri gerçekleştirebilen bilgisayar sistemlerinin geliştirilmesini ifade eder. Bu sistemler, belirli algoritmalarla eğitilerek, değişen koşullara uyum sağlayabilir ve kendi başına kararlar alabilir hâle gelir. Bu özelliği sayesinde AI, sürücüsüz araçlardan sağlık teşhislerine, görüntü tanımadan dil modellemeye kadar çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Ancak tüm bu yeniliklerle birlikte etik, güvenlik ve iş gücü piyasasına dair bazı soru işaretlerini de beraberinde getirmektedir. Örneğin, Hanson Robotics tarafından geliştirilen insansı robot Sophia’nın “insanları yok etmek istiyorum” şeklindeki açıklaması uzun süre tartışmalara neden olmuştur.

AI Kripto Token’ları Nedir?

AI token’ları, yapay zekâ prensiplerini blokzincir teknolojisiyle birleştiren kripto varlıklardır. Bu token’lar, genellikle daha otomatik, öngörülü ve kendi kendine öğrenebilen çözümler üreterek kripto dünyasındaki bazı sorunlara alternatif yaklaşımlar sunar. Yatırımcılara göre bu yetenek, AI token’larına diğer kripto varlıklara kıyasla bir adaptasyon avantajı kazandırmaktadır.

Ancak bir token’ın AI temelli olması için doğrudan yapay zekâ üretmesi gerekmez. Bazı projelerde AI, ölçeklenebilirlik, güvenlik, kullanıcı deneyimi veya işlem hızı gibi altyapı unsurlarını iyileştirmek için kullanılır. Ayrıca, yapay zekâ, yatırım fırsatlarını tespit etme ve pozisyon alma stratejilerini optimize etme gibi finansal analizlerde de görev alabilir. AI token’ları bazı projelerde yönetişim ve ödeme aracı olarak kullanılırken, bazı durumlarda aktif algoritmik süreçlerin doğrudan bir parçasıdır.

Öne Çıkan AI Token Projeleri

SingularityNET (AGIX)

Kaynak: singularitynet.io

SingularityNET, yapay zekâ teknolojisinin gücünden yararlanarak merkeziyetsiz pazaryerleri oluşturan bir kripto para platformudur. Platformun uzun vadeli hedefi, yapay zekânın daha gelişmiş bir versiyonu olan Genel Yapay Zekâ (AGI)’yi çeşitli sektörlerde hayata geçirmektir.

Bu doğrultuda SingularityNET ekibi, yalnızca bir yapay zekâ pazaryeri sunmakla kalmayıp; DeFi, biyoteknoloji, eğlence, oyun ve robotik gibi sektörlerde AI tabanlı yan projeler de geliştirmektedir. Nihai amaç, yapay zekânın merkezde yer aldığı, tüm sistemlerin entegre çalıştığı bir teknolojik tekillik ortamı oluşturmaktır. Şu anda Ethereum blokzinciri üzerinde çalışan platform, gelecekte farklı blokzincirlerle birlikte çalışabilir (interoperable) hâle gelmeyi hedeflemektedir.

Platformun yerel token’ı olan $AGIX, ödeme, yönetişim ve teşvik amaçlarıyla kullanılmaktadır. Aynı zamanda SingularityNET ağı üzerindeki ajanlar arasındaki etkileşimleri kolaylaştıran işlem token’ı işlevi görür.

Fetch.ai (FET)

Kaynak: Fetch.ai

Fetch.ai, makineler arasında insan müdahalesi olmadan otonom etkileşimlerin gerçekleşmesini sağlayan merkeziyetsiz bir blokzincir platformudur. 2019 yılında başlatılan proje, blokzincirler için bir yapay zekâ ağı oluşturmayı hedeflemektedir.
Fetch.ai, üç temel ilkeye dayalı çok ajanlı (multi-agent) sistemler geliştirmiştir:

1. Açık ekonomik çerçeve
2. Otonom ekonomik ajanlar
3. Akıllı sözleşmeler

Bu üçlü yapı, Fetch.ai ekosisteminin otonom ajanlar arasında sürekli iletişim kurması ve bunu sürdürebilmesi için gereken tüm altyapıyı sağlar. Platformun yerel kripto varlığı olan FET token, bu ekosistemi güçlendirir ve esas olarak ağ üzerinde yapılan işlemler için bir ödeme aracı olarak kullanılır.

Numerai (NMR)

Kaynak: Numer.ai

Numerai, makine öğrenimi algoritmalarını kullanarak kullanıcıların yatırım kararlarını optimize etmelerine yardımcı olan ilgi çekici bir yapay zekâ destekli blokzincir sistemidir. Platform, yalnızca hangi varlıklara yatırım yapılacağını belirlemekle kalmaz; aynı zamanda risk yönetimi sağlar ve gerektiğinde portföyleri yeniden dengeler.

Numerai, alım-satım algoritmalarını geliştirmek için benzersiz bir yöntem kullanır. Tahmin sürecini, dünyanın dört bir yanındaki veri bilimcilere (data scientist) dış kaynak olarak devreder. Doğru tahmin yapan katılımcılar, platformun yerel varlığı olan Numerai (NMR) token’larıyla ödüllendirilir. Bu süreçte sağlanan anonimlik ve merkeziyetsizlik, analistlerin daha özgür, yaratıcı ve çeşitli modeller geliştirmesine olanak tanır.

Sonuç olarak Numerai, merkeziyetsiz bir hedge fon niteliği taşır ve geleneksel finans ile kripto dünyası arasında bir köprü işlevi görür. NMR token ayrıca stake edilebilir.
Veri bilimciler, yükledikleri tahminlerin doğruluğunu garanti altına almak ve manipülasyonu önlemek amacıyla NMR stake ederler. Kullanıcılar da başarılı tahmin modellerine NMR stake ederek bu modellerin doğruluğundan ödüller kazanabilirler.

Oraichain (ORAI)

Kaynak: orai.io

Oraichain, yapay zekâ sektörünün gelişimi ve yaygınlaşması için elverişli bir ortam oluşturmak amacıyla 2020 yılında başlatılmış merkeziyetsiz bir platformdur. Bu doğrultuda, kripto endüstrisinde yapay zekâ teknolojisinin karşılaştığı bazı temel sorunlara — özellikle model yorumlanabilirliği ve veri yanlılığı gibi konulara — çözüm getirmeyi hedeflemektedir.
Oraichain’in en dikkat çekici özelliklerinden biri, blokzincirleri dış sistemlerle bağlarken yapay zekâ tabanlı veri kaynaklarını tercih eden özel bir AI oracle sistemine sahip olmasıdır. Bu sayede geliştiriciler, gerçek dünya ile sorunsuz biçimde etkileşim kurabilen yapay zekâ destekli merkeziyetsiz uygulamalar (dApp) inşa edebilirler. Platformda ayrıca geliştiricilerin AI modellerini, verileri ve işlem gücünü alıp satabildiği bir yapay zekâ pazaryeri (marketplace) de bulunmaktadır.

Oraichain ekosisteminin yerel varlığı olan ORAI token, platform üzerinde AI taleplerinin çalıştırılmasında aktif olarak kullanılır. Aynı zamanda yönetişim ve staking işlemleri için de önemli bir rol oynar.

Alethea AI (ALI)

Kaynak: alethea.ai

Alethea AI, kullanıcı girdilerinden yapay zekâ destekli görseller oluşturan bir blokzincir platformudur. Hem yapay zekâ hem de blokzincir teknolojileri alanındaki yeniliklerin ön saflarında yer almaktadır. Projenin en dikkat çekici teknolojilerinden biri olan CharacterGPT, metin tabanlı girdilerden etkileşimli dijital karakterler oluşturulmasını sağlayan bir AI sistemidir.

Bir diğer önemli yenilik ise iNFT (Intelligent NFT) teknolojisidir. iNFT’ler, yapay zekâ yetenekleriyle donatılmış, konuşabilen ve öğrenebilen akıllı NFT’lerdir. Bu teknoloji, NFT’lere kişilik ve zeka kazandırarak onları yalnızca dijital varlık olmaktan çıkarıp dinamik, etkileşimli dijital varlıklara dönüştürmektedir.

Alethea platformu, bu akıllı NFT’lerin oluşturulması, izlenmesi ve güncellenmesi süreçlerinde Artificial Liquid Intelligence (ALI) token’ını kullanır. ALI token, aynı zamanda platformun yönetişim mekanizmasında ve teşvik sistemlerinde de görev alır.

Sonuç

Yapay zekâ, 2020’li yılların başından itibaren ciddi bir dönüşüm yaratmaya başladı. 2022 yılında yaklaşık 136 milyar dolarlık bir küresel piyasa değerine ulaşan AI sektörü, 2030 yılına kadar 1 trilyon doları aşması beklenen bir büyüme potansiyeline sahiptir. 2025 yılı itibarıyla, kripto dünyasında AI entegrasyonu daha da hız kazanmış ve Web3 altyapısının önemli bir yapı taşı hâline gelmiştir.

AI token’ları henüz gelişiminin erken aşamalarında olabilir; ancak merkeziyetsiz teknolojilerin akıllı, öngörülü ve otonom sistemlerle birleşimi, gelecekteki dijital ekonominin temel taşlarından biri olma yolunda ilerliyor.