Lumoz (MOZ) Nedir?

Lumoz Nedir?

Lumoz, modüler blockchain teknolojisi ve ZK-RaaS (Sıfır Bilgi Rollup Hizmet Oarak) inovasyonu ile öne çıkan bir ZK-RaaS ağıdır. Modüler mimarisi, genellikle Sıfır Bilgi (ZK) sistemleriyle ilişkilendirilen aşırı hesaplama gücü tüketimi sorununu çözer. Ayrıca, Lumoz sıradan kullanıcıların ZK ekosistemine katılım eşiğini düşürür. Proje, zk-Rollup dağıtımını basitleştirmeyi ve daha geniş bir benimsemeyi teşvik etmeyi amaçlayarak zkEVM uygulama zincirlerinin gelişimini hızlandırır.

Bugüne kadar Lumoz, MerlinChain, Hashkey, Ultiverse ve Matr1x dahil olmak üzere 20’den fazla Katman 2 (Layer 2) zincirini desteklemektedir.

Blockchain genellikle eş zamanlı olarak ölçeklenebilirlik, güvenlik ve merkeziyetsizliği dengelemenin zor olduğu “imkansız üçgen” ikilemi tarafından engellenir. Örneğin, Bitcoin (BTC) ve Ethereum (ETH) ölçeklenebilirlik pahasına güvenlik ve merkeziyetsizliğe öncelik verir. Bunu ele almak için geliştiriciler Katman 2 çözümleri yarattı.

Lumoz ile bir Katman 2 zinciri oluşturmak hiç bu kadar kolay olmamıştı. Geliştiriciler artık tek tıkla bir zkEVM zinciri başlatabilir. Süreç sadece 10 dakika sürer, altyapı yönetimi yükünü önemli ölçüde azaltır ve geliştiricilerin uygulama oluşturmaya daha fazla odaklanmasını sağlar. Lumoz test ağı aşamasında 145’ten fazla madenci ve 20.000’den fazla doğrulayıcı düğüm konuşlandırıldı.

Proje Arka Planı

Lumoz 2022’de kuruldu ve Web3.com Ventures, OKX Ventures, Hashkey Capital ve IDG Blockchain gibi önde gelen yatırımcılar tarafından desteklenmektedir. Ayrıca Polygon, NGC Ventures, Gate Ventures, Kucoin Ventures, Comma3 Ventures ve diğer tanınmış kurumlardan da yatırım almıştır. 2023’te 4 milyon dolarlık bir başlangıç turunu tamamladıktan sonra, Lumoz 2024’te Pre-A turunda ek 6 milyon dolar topladı ve değerlemesini 120 milyon dolara çıkardı. Mayıs 2024’te Lumoz ayrıca stratejik finansman sağladı, ancak miktarı açıklanmadı. Projenin son değerlemesi 300 milyon dolardır.

Nanfeng, Lumoz’un kurucu ortağı ve CEO’sudur. Tsinghua Üniversitesi’nden mezun oldu ve ByteDance’de çalıştı, burada birkaç büyük projenin temel geliştirilmesinde ve iterasyonunda önemli bir rol oynadı. 2018’den beri Sıfır Bilgi (ZK) teknolojilerinin keşfi ve araştırılmasında ekibine liderlik etmektedir.

Alvaro Fernández, Lumoz’un Operasyon Direktörü (COO) olarak görev yapmaktadır. Lumoz’a katılmadan önce, tanınmış bir kripto kurumu olan JRR Crypto’da Başkan Yardımcısıydı. JRR Crypto’nun Binance’in erken yatırımcılarından biri olduğu bildiriliyor.

Optimistic Rollup ve ZK-Rollup Karşılaştırması

Rollup’ın prensibi basittir: birden fazla işlem tek bir veri paketinde toplanır ve ana zincire yüklenir. Rollup için en öne çıkan iki yaklaşım Optimistic Rollup ve ZK-Rollup’tır.

• Optimistic Rollup, rollup’ta toplanan tüm verilerin geçerli olduğunu varsayar.
• ZK-Rollup ise verilerin geçerliliğini doğrulamak için Sıfır Bilgi Kanıtları (ZKP’ler) şifreleme teknolojisini kullanır.

Bu iki ana Rollup çözümünü karşılaştırırken, Vitalik Buterin (Ethereum’un kurucu ortağı) defalarca fikrini dile getirdi: kısa vadede Optimistic’in bir avantajı var, ancak uzun vadede ZK üstün gelecek. Bunun nedeni, Optimistic’in daha düşük bir giriş eşiğine sahip olması ve zaten belirli bir ölçek etkisine ulaşmış olmasıdır, ancak ZK-Rollup ile aynı güvenlik seviyesini sunmaz. Ancak, ZK-Rollup’ın ana sorunu yüksek hesaplama gücü tüketimidir. Modüler blockchainlerin ortaya çıkışı bu güç tüketimi sorununu çözmeye yardımcı olabilir. Bu alanda Lumoz, hesaplama gücünün tek sağlayıcısı olarak öne çıkıyor.

Projenin Temel Bileşenleri

Modüler Hesaplama Katmanı

Modülerlik, işbirliği için görevleri bölmek, blockchain’i ayrı katmanlara ayırmak olarak basitçe anlaşılabilir: Veri Erişilebilirliği Katmanı (DA), Konsensüs Katmanı, Uzlaşma Katmanı ve Yürütme Katmanı. Bu yaklaşım, blockchain üçlemesi (ölçeklenebilirlik, güvenlik ve merkeziyetsizliği dengeleme zorluğu) sorununu çözmek için tasarlanmıştır. Blockchain’i katmanlara ayırmak için Rollup’ları kullanarak, bu üç kritik faktör arasında bir denge kurmaya yardımcı olur. Ayrıca, ZK-Rollup için ek bir çekirdek modül gereklidir: Kanıtlayıcı Katmanı.

• Veri Erişilebilirliği Katmanı (DA): Bu katman, rollup içinde gerçekleşen tüm işlem verilerini kaydeder ve Uzlaşma Katmanında varlık durumlarını güncellemek için gereken tüm verileri sağlar. Verilerin izlenebilirliğini ve bütünlüğünü sağlarken, tüm sistemin güvenliğini ve güvenilirliğini de artırır.
• Konsensüs Katmanı: Konsensüs Katmanı, her işlemin durumu üzerinde anlaşma sağlayarak işlemlerin yasallığını ve güvenliğini garanti eder. Genellikle Proof of Stake (PoS) veya Proof of Authority (PoA) gibi verimli konsensüs algoritmaları kullanır.
• Uzlaşma Katmanı: Uzlaşma Katmanı, blockchain üzerindeki varlık durumlarını güncellemelerden sorumludur ve genellikle Katman 1 (ana zincir) üzerinde çalışır. Rollup tarafından gönderilen verileri doğrular ve sonuçları ana zincirde güncelleyerek varlıkların doğruluğunu ve güvenliğini sağlar.
• Yürütme Katmanı: Yürütme Katmanı, Rollup içindeki işlemleri işler, işlem durumlarını kaydeder ve günceller. İşlemlerin ana zincirdeki onayları beklemeden Rollup ağında hızlı bir şekilde işlenmesini sağlayarak işlem hızını ve verimliliğini önemli ölçüde artırır.

zkVerifier Düğümü

zkVerifier Düğümü, Lumoz ağında çok önemli bir rol oynar. Hesaplamanın doğruluğunu ve ağın genel güvenilirliğini sağlamak için zkProver Düğümünün hesaplama sürecini ve sonuçlarını titizlikle doğrulamaktan sorumludur. zkVerifier Düğümü, tüm sistemin bütünlüğünü korumak için anahtardır. Kanıtları verimli bir şekilde işlemek, operasyonel maliyetleri ve gaz tüketimini azaltır.

Verimliliği artırmanın ve işlem maliyetlerini düşürmenin yanı sıra, zkVerifier Düğümü birlikte çalışabilirliği artırarak Lumoz’un daha geniş çapta uygulanmasını sağlar. zkVerifier, çeşitli sıfır bilgi kanıtı (ZKP) uygulamalarını destekleyen çeşitli kaynaklardan kanıtları entegre edebilir. Bu, çeşitli projelerin ve uygulamaların zkVerifier hizmetinden yararlanmasını sağlayarak zkVerifier ve Ethereum gibi büyük blockchain ağları arasında sorunsuz işbirliğini teşvik eder.

zkProver Düğümü

zkProver Düğümü, Lumoz ağında hesaplama motoru olarak işlev görür. Görevleri yürütmek ve ilgili Sıfır Bilgi Kanıtları (ZKP) veya Sıfır Bilgi Fonksiyonel Kanıtları (ZKFP) oluşturmaktan sorumludur. Bu kanıtlar sadece görevlerin doğru şekilde yürütüldüğünü doğrulamakla kalmaz, aynı zamanda ilgili bilgilerin gizliliğini ve güvenliğini de sağlar. Lumoz, ZK hesaplama algoritmalarını optimize ederek giriş eşiklerini önemli ölçüde düşürür, böylece sıradan kullanıcılar Lumoz ZK hesaplama ağına kolayca katılabilir.

Lumoz, tek bir sözleşme çağrısı gerektiren iki adımlı bir doğrulama süreciyle zincir üstü maliyetleri %50 ila %60 oranında azaltır. Ayrıca, zincir üstü kanıt doğrulaması artık gönderim penceresinin başında gerçekleşir, bu da güvenilir bir duruma ulaşma süresini yaklaşık %30 kısaltır. Bu, ZK kanıtı üretimi ve doğrulamasının verimliliğini önemli ölçüde artırır.

$MOZ Token Ekonomisi

$MOZ Tokenı

Lumoz, çift tokenli bir ekonomik model benimser ve $MOZ, Lumoz ağının ana ağı için çekirdek varlık olarak hizmet veren yerel tokenıdır. $MOZ tokenı, Lumoz ekosisteminde hayati bir rol oynar. $MOZ’un toplam arzı 10 milyar tokendır ve dağıtımı aşağıdaki gibidir:

• %25 zkProver Madencileri için
• %25 zkVerifier Doğrulayıcı Düğümleri için
• %16 Çekirdek Katkıda Bulunanlar için
• %18 Yatırımcılar için
• %10 Ekosistem için
• %6 Topluluk Oluşturma için

$MOZ Kullanım Durumları

• Lumoz ağı içindeki tüm işlemler için $MOZ, bir ücret (Gaz Ücreti) olarak gereklidir.
• Ek olarak, Lumoz ağı tarafından sağlanan Sıfır Bilgi Kanıtı (ZKP) hesaplamalarına ve Yapay Zeka (AI) hizmetlerine erişim için $MOZ gereklidir ve bir kaynak kullanım ücreti olarak hizmet eder.
• $MOZ ayrıca, tokenı daha geniş bir uygulama yelpazesine uyarlayarak 1:1 oranında $esMOZ tokenları ile değiştirilebilir.

$esMOZ Tokenı

$esMOZ, Lumoz ekosisteminin yönetişim tokenıdır ve ana ağın inşası ve bakımı için kullanılır. Şu anda, kullanıcılar düğümlerde stakinge katılabilir, burada stake edilen $esMOZ miktarı ne kadar yüksek olursa, ödül kazanma şansı ve stakerların alabileceği ödül miktarı da o kadar artar. $esMOZ, 1:1 oranında $MOZ ile değiştirilebilir, ancak tokenlar için bir hak ediş dönemi olacaktır.

$esMOZ’un Temel Kullanım Durumları

• Düğümler için Ödül: $esMOZ, Lumoz ağına hesaplama gücü, güvenlik ve istikrar sağlayan düğümler (zkProver ve zkVerifier düğümleri dahil) için bir ödül görevi görür. Bu, katılımcılar ve katkıda bulunanlar için bir tanıma ve tazminattır.
• Staking Mekanizması: $esMOZ, ağın staking mekanizmasında kullanılır, stakinge katılım için token olarak hareket eder ve Lumoz ekosistemi içinde merkeziyetsiz yönetişimi teşvik eder.
• Token Takası: $esMOZ, farklı takas dönemlerine bağlı olarak $MOZ ile değiştirilebilir. Takas oranı, hak ediş döneminin süresine bağlı olarak değişebilir.

$MOZ Nasıl Alınır?

$MOZ halihazırda TRY paritesinde Gate TR’de listelidir. Hemen üye olup KYC’nizi tamamlayarak alım satıma başlayabilirsiniz.

MOZ/TRY İşlem Sayfası:https://www.gate.tr/price/lumoz-moz

Sonuç

Ekim ayında Lumoz RaaS, Katman 2 çözümünü Move ekosisteminde başlattı ve Ethereum tabanlı projelerin Move ekosistemine (Sui, Aptos ve Movements dahil) sorunsuz bir şekilde entegre olmasını sağladı. Yıllarca birikmiş Sıfır Bilgi Kanıtı (ZKP) uzmanlığından yararlanan Lumoz, devre ve algoritma inovasyonlarını optimize ederek hesaplama verimliliğini önemli ölçüde artırdı. Bu, Rollup projelerinde yaygın olan yüksek maliyetler ve düşük verimlilik sorunlarını giderir. Ayrıca, Lumoz kullanıcıların ekosisteme ve ZK hesaplama pazarına katılım engellerini düşürerek daha fazla kişinin son teknoloji hesaplama teknolojilerine erişmesinin önünü açar.