ZK Çöktü: Katman 2’nin Dört Kralı Şimdi Nasıl Duruyor?

ZKsync ağının yerel varlığı ZK tokeni, ciddi bir güvenlik olayının ardından değer kaybetti.
Saldırganlar, airdrop dağıtım sözleşmesinin yönetici hesabı aracılığıyla sistematik şekilde çok sayıda talep edilmemiş token üretti. Ardından bu tokenlar, zincir üstü (on-chain) işlemlerle piyasaya sürülerek likide edildi.
Bu olay, yalnızca ZKsync’in sözleşme yönetimi süreçlerindeki yapısal kırılganlıkları ortaya çıkarmakla kalmadı; aynı zamanda, genel olarak Katman 2 (Layer 2) teknolojilerinin güvenlik mimarileri ve merkeziyetsizlik iddiaları üzerine yeni sorular doğurdu.
Blokzincir tarihinin ilk derslerini bize öğreten projelerden biri olarak bilinen ZKsync, şimdi varlığını sürdürmek ve ekosistem güvenini yeniden kazanmak için mücadele ediyor.

ZKsync Güvenlik İhlali: Olay Zaman Çizelgesi

15 Nisan akşamı, ZKsync’in yerel tokenı ZK, ani ve keskin bir fiyat düşüşü yaşadı. 24 saatlik zaman diliminde %14’ten fazla değer kaybederek kısa süreliğine 0,04 dolar seviyesinin altına geriledi. Bu olağan dışı hareketin ardından, Bithumb gibi bazı borsalar ZK yatırma ve çekme işlemlerini geçici olarak durdurdu.
Zincir üzerindeki veriler, asıl ihlalin 13 Nisan saat 20:00 (UTC+8) civarında gerçekleştiğini gösteriyor. Saldırganlar, bir airdrop dağıtım sözleşmesinin yönetici hesabına yetkisiz erişim sağlayarak sözleşmede yer alan sweepUnclaimed() fonksiyonunu çağırdı. Bu yöntemle yaklaşık 111 milyon talep edilmemiş ZK token üretildi.
Ardından, bu tokenların yaklaşık 66 milyon adedi farklı zincirler arasında transfer edilerek satılmaya başlandı. Olayın ortaya çıkışı 15 Nisan’ı bulduğunda, saldırganın kontrolündeki cüzdanda hâlen 44,68 milyon token bulunuyordu.

15 Nisan saat 21:00 itibarıyla, topluluk üyeleri sosyal medya platformlarında ZK token üzerindeki ani minting ve satış faaliyetlerine ilişkin şüphelerini ilk kez dile getirdi. Kısa süre sonra ZKsync resmi ekibi, üç ayrı airdrop dağıtım sözleşmesinin yönetici anahtarlarının sızdırıldığını doğruladı. Bu güvenlik açığı, jetonların aşırı şekilde üretilmesine yol açtı.
Yapılan resmi açıklamaya göre, olay yalnızca söz konusu airdrop sözleşmeleri ile sınırlı kalmış, ZKsync protokolü, ana token sözleşmesi, yönetişim kontratları ya da diğer dağıtım mekanizmaları herhangi bir şekilde etkilenmemiştir. Olay neticesinde ZK token’ın dolaşımdaki arzı yaklaşık %0,45 artarken, bu artışın toplam parasal değeri yaklaşık 5 milyon dolar olarak hesaplandı.
Aynı gece, ZKsync ekibi büyük borsalarla koordinasyon sağlayarak saldırganın transfer ettiği fonları dondurma girişiminde bulundu. Buna ek olarak, saldırganlara yasal sonuçlardan kaçınmaları için token’ları iade etme çağrısı yapıldı.
Ekip, ilgili sözleşme fonksiyonlarının artık sömürülemeyeceğini ve sistemin geri kalan kısmının güvende olduğunu belirtti.
Olay sonrası ZK token fiyatı kısa süreli bir toparlanma yaşasa da, henüz kriz öncesi seviyelere ulaşabilmiş değil. Soruşturma süreci aktif şekilde devam ederken, proje ekibi gelecek günlerde daha fazla teknik detay paylaşma sözü verdi.

Bir zamanlar Ethereum Katman 2’nin “Dört Kralı” olarak görülen ZKsync, Arbitrum, Optimism ve Starknet’in yolları artık belirgin biçimde ayrılmış durumda. Değinilmesi gereken temel bir gerçek, bu projelerin yalnızca teknik ölçeklendirme çözümleri sunmakla kalmayıp; birçok yeni kullanıcı için cüzdan etkileşimi, gaz ücretleri ve zincir üstü işlem kavramlarıyla ilk tanışma noktası olmasıdır.
ZKsync ve Starknet, ZK Rollup mimarisi üzerine inşa edilen iki proje olarak, bir dönem veri geçerliliği ve kriptografik güvenlik açısından sektörün teknik temsilcileri olarak görülmekteydi. ZKsync, Ethereum ile tam uyumlu zkEVM altyapısını vurgularken, geliştiricilerin mevcut araçları yeniden kullanabilmesiyle entegrasyon sürecini kolaylaştırmayı amaçladı. Starknet ise, daha yüksek performans vaadi sunan ancak özel Cairo dili üzerine kurulu bir yapı benimseyerek, ekosistem erişimini sınırladı.
Buna karşılık, Arbitrum ve Optimism, OP Rollup (Optimistic Rollup) çözümünü tercih ederek, daha hızlı pazar erişimi sağladı. Bu yaklaşım, mevcut geliştirici araçlarıyla doğal uyum sayesinde, teknik entegrasyon süreçlerinde önemli avantajlar sağladı.
Ekosistem genişliği açısından bakıldığında, Arbitrum açık ara lider konumda. GMX gibi güçlü DeFi protokollerinin yanı sıra, genel uygulama çeşitliliği bakımından da oldukça zengin bir yapı sergiliyor. Optimism ise, yönetişim altyapısı ve mimari ölçeklenme üzerine eğilmiş durumda. OP Stack’in piyasaya sürülmesi ve Coinbase işbirliğiyle oluşturulan Base ana ağı, modüler zincir yaklaşımının kurumsallaşmasına işaret ediyor.
Öte yandan, ZKsync, airdrop sonrasında hızlı bir durgunluk yaşadı. Kısa sürede birden fazla proje ekosistemden ayrılırken, kullanıcı ve geliştirici güveninde ciddi bir erozyon yaşandı. Starknet ise her zaman daha yavaş geliştirme döngüsüne sahipti; ekosistem büyümesi sınırlı ve gecikmeli ilerlemekte.
Kullanıcı etkinliği açısından, Arbitrum sürekli liderliği koruyor. Gerek aktif zincir üstü adres sayısı, gerek işlem hacmi bakımından tüm rakiplerini geride bırakıyor. Optimism onu yakından takip ediyor. ZKsync, airdrop sürecinde geçici bir zirve görse de, kısa sürede günlük aktif kullanıcı sayısında en düşük seviyeye geriledi. Starknet istikrarlı ancak sınırlı büyüme gösteriyor ve etkin kullanıcı kazanımında zorlanıyor.

Zincir üstü toplam kilitli değer (TVL), Ethereum Katman 2 projeleri arasındaki farklılıkları çarpıcı biçimde ortaya koyuyor. DefiLlama verilerine göre, Arbitrum, 2,1 milyar dolar TVL ile L2 sıralamasının zirvesinde yer alarak belirli bir düzeyde ekonomik öz-yeterlilik sergiliyor. Optimism, genişleyebilirliği temsil eden OP Stack mimarisi ile yüksek beklentileri taşımaya devam ediyor.
Buna karşılık, ZKsync’in zincir üstü gelirleri uzun süredir düşük seyrederken, TVL yalnızca dönemsel kampanyalarda anlamlı dalgalanmalar göstermekte ve istikrarlı uzun vadeli büyüme ivmesinden yoksun. Starknet de benzer bir tablo sergiliyor; hem zincir üstü gelirleri hem de TVL hacmi görece düşük kalmış durumda.
Sermaye köprüleme istatistikleri, bu projelerin ekosistem etkinliği farklılıklarını daha da netleştiriyor. Dune Analytics verilerine göre, Arbitrum’un resmi cross-chain köprüsü, toplamda 4 milyondan fazla ETH’yi köprüleyerek tüm Katman 2 ağları arasında lider konumda. ZKsync, yaklaşık 3,7 milyon ETH ile ikinci sırada yer alıyor—ki bu rakam küçümsenmeyecek düzeyde olsa da, son dönemdeki aktivite düşüşünü gözler önüne seriyor. Örneğin, geçtiğimiz yedi gün içinde yalnızca 14 kullanıcı, ZKsync’in resmi köprüsünü kullanmış; köprülenen toplam ETH miktarı ise sadece 5 ETH’ye kadar gerilemiş.
Buna karşın, Optimism ve Starknet, sermaye köprüleme tarafında daha düşük hacimlerle ilerliyor. Her iki proje de şu ana kadar 1 milyon ETH seviyesini geçememiş durumda.

Arbitrum’un zincir üstü ekosistemi, sürdürülebilir uygulama çeşitliliği ve kullanıcı etkinliği ile istikrarlı bir performans sergilemeye devam ediyor. Ancak bu istikrar, ARB token’ının piyasa fiyatlamasına aynı şekilde yansımış değil. Geçtiğimiz yıl yaklaşık 2,40 ABD doları seviyesinde zirve yapan ARB, bu yazı itibarıyla %88’den fazla düşüş gösterdi. Buna rağmen, projenin piyasa değeri hala 1,3 milyar doların üzerinde kalmaya devam ediyor.
Bu fiyat performansı ile zincir üzerindeki temel faaliyetler arasındaki farkın, dolaşımdaki arzın sürekli olarak artmasıyla yakından ilişkili olduğu düşünülüyor. ARB token’ın piyasaya sürülmesinden bu yana, birden fazla kilit açılımı gerçekleşti ve bu da devam eden satış baskısını artırarak fiyat üzerinde sürekli bir negatif etki yarattı.
Bir dönem Ethereum ölçeklendirme vizyonunun öncüsü olan ve “Katman 2’nin Dört Kralı” arasında sayılan bu projeler; teknik dağıtım sorunları, airdrop savaşları, güvenlik açıkları ve ekosistem parçalanması nedeniyle eski cazibesini büyük ölçüde yitirmiş durumda. Bir zamanlar tekrar edilen, “yüksek performans, düşük maliyet ve güçlü güvenlik” vaadi, artık daha az çekici görünmekte. Sermaye ve topluluk ilgisinin yeni anlatılara kaydığı bu dönemde, Katman 2 anlatısının geleceği sorgulanır hale geldi. Gerçekten de, bu mimariler büyük ölçekli Web3 uygulamalarının altyapısını oluşturmak üzere mi konumlanıyor, yoksa yalnızca geçici bir köprü çözümü olarak mı kalacak?
Bir dönem büyük umutlarla beklenen projelerin, teknik evrimlerinin ortasında yönsüz kalması, bu soruyu daha da belirgin hale getiriyor. Katman 2’nin ömrü, belki de bu kez yalnızca zincir içi verimlilikle değil, topluluk güveni ve stratejik odakla belirlenecek.

Yasal Uyarı

Bu makale, Chaincatcher kaynağından alıntılanmıştır. İçeriğin tüm telif hakları yazarı Airdrop Insulator Scof’a aittir. Telif haklarına ilişkin sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amacı taşımaktadır ve yazarın kişisel görüşlerini yansıtır. Gate.TR’nin resmi görüşlerini yansıtmamaktadır. İçerikte yer alan marka, kurum, kuruluş veya kişilerle Gate.TR’nin herhangi bir ilişkisi bulunmamaktadır.

Bu içerik, yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir. Dijital varlık alım-satımını teşvik etmeyi amaçlamaz, yalnızca bilgilendirme amaçlıdır.

Kripto varlıklar yüksek risk içerir ve ciddi fiyat dalgalanmalarına maruz kalabilir. Yatırım kararı vermeden önce kendi finansal durumunuzu değerlendirmeli ve kararınızı bağımsız olarak vermelisiniz.

Makalede yer alan veriler ve grafikler yalnızca genel bilgilendirme amacıyla sunulmuştur. Tüm içerikler özenle hazırlanmış olsa da, olası hata veya eksikliklerden dolayı sorumluluk kabul edilmez.

Gate Akademi ekibi bu içeriği farklı dillere çevirebilir. Hiçbir çeviri makale; kopyalanamaz, çoğaltılamaz veya izinsiz dağıtılamaz.