Bu bağlamda ortaya çıkan Aztec ağı, bu çelişkiye yönelik yenilikçi bir çözüm sunmaktadır. 1 Mayıs 2025’te Aztec, genel test ağını başlatarak geliştiricilere Ethereum ekosistemi içinde tam gizlilik özelliklerine sahip uygulamalar oluşturma imkanı sağlamıştır.

Ethereum ekosistemine entegre edilmiş bir gizlilik odaklı Katman-2 çözümü olarak Aztec, sıfır bilgi ispatı teknolojisiyle kullanıcılar ve merkeziyetsiz uygulamalar için programlanabilir gizlilik ve düşük işlem maliyeti sunar. Bu makale; proje genel görünümü, ekip yapısı, finansal destek süreci, teknik mimari ve etkileşim rehberine dair kapsamlı bilgiler içermektedir.

Aztec’in Arka Planı

Aztec, 2017 yılında kurulan Aztec Labs tarafından geliştirilen bir projedir. Tamamen uzaktan çalışan bu ekip, resmi kaynaklara göre 67 üyeden oluşmaktadır. Temel ekip üyeleri şunlardır:

• Zac Williamson (Kurucu Ortak ve CEO): PLONK protokolünün ortak mucidi ve Oxford Üniversitesi’nde parçacık fiziği doktoralı.
• Joe Andrews (Kurucu Ortak ve Başkan): EF9 Kohort üyesi, Imperial College mezunu, Radish adlı girişimin eski CTO’su.
• Tom Walton-Pocock (Kurucu Ortak): Eski CEO, şu an ekip listesinde yer almamaktadır.
• Charlie Lye (CTO): 20 yıllık mühendislik tecrübesi, Bloomberg ve BetFair gibi şirketlerde görev almıştır.
• Lisa Cuesta Bunin (COO): Harvard MBA sahibi, daha önce NextGen Venture Partners’ın başkanlığını yürütmüştür.
• Claire Kart (CMO): RISC Zero, Mina Foundation, Ripple gibi projelerde görev almıştır.
• Scott Siversen (CFO): ShapeShift’in eski CFO’sudur.

Aztec’in finansman geçmişinde öne çıkan başlıklar:

• Kasım 2018: Consensys Labs öncülüğünde 2.1 milyon dolarlık tohum yatırım turu.
• Aralık 2021: Paradigm liderliğinde 17 milyon dolarlık Seri A finansmanı.
• Aralık 2022: a16z crypto liderliğinde 100 milyon dolarlık Seri B yatırımı.

Aztec Nedir?

Aztec, Ethereum’a özel olarak inşa edilmiş, gizliliğe odaklanan bir Katman-2 çözümüdür. Amacı, kullanıcı gizliliğini koruyarak Ethereum üzerinde programlanabilir akıllı sözleşmeleri desteklemektir.

Aztec’in Gizlilik Yaklaşımı

Aztec, her işlemin gizliliğini sağlamak adına “özel durum” ve “özel işlev” kavramlarını sistemine entegre etmiştir. zk-Rollup altyapısına zk-SNARK devreleri üzerinden özel kontroller dahil edilmiştir.

Sistem, özel ve genel işlevlerin birlikte çalıştığı çift modelle çalışır:

• Özel işlevler: Kullanıcının yerel cihazında çalışır ve gizliliği korur.
• Genel işlevler: Aztec Sanal Makinesi (AVM) tarafından yürütülür ve herkes tarafından görüntülenebilir.

Bu yapı, her işlemin önce istemci tarafında özel olarak çalıştırılmasını ve ardından AVM üzerinde genel olarak yürütülmesini zorunlu kılar.

Aztec, istemci taraflı kanıt üretimi ve veri şifrelemesine dayanır, bu nedenle EVM ile uyumlu değildir. Bunun yerine kendi sanal makinesi olan AVM’yi kullanır. AVM sözleşmeleri, sıfır bilgi uygulamalarına özel olarak geliştirilen Noir dilinde yazılır. Bu sözleşmeler daha sonra zk-SNARK devrelerine dönüştürülür.

Durum Modeli

Aztec, özel ve genel durumların bir arada bulunduğu hibrit bir model kullanır.

• Genel durum: Sıralayıcılar tarafından saklanır ve Ethereum’a yayınlanır.
• Özel durum: Yalnızca sahibi tarafından şifrelenmiş “Not” (UTXO) biçiminde saklanır. Notlar Merkle ağacına yerleştirilir. Harcanan bir not, “iptal” edilir ve yeni notlar oluşturularak alıcıya atanır. Bu model, nakit işlemlerdeki para üstü mantığına benzer şekilde çalışır.

Gelişim Süreci ve Kilometre Taşları

• İlk hedef zincir üstü kredi platformu CreditMint idi, ancak gizlilik ihtiyacı daha büyük bir motivasyon haline geldi.
• 2019: PLONK sıfır bilgi kanıt sistemi geliştirildi.
• 2021-2022: zk.money ve Aztec Connect uygulamaya alındı.
• 2022: Noir dili geliştirildi.
• 2023: Aztec Connect sonlandırıldı; tam merkeziyetsiz yapıya geçiş başladı.
• 2025 Şubat: Aztec Foundation kuruldu.
• 2025 Mayıs: Halka açık test ağı başlatıldı.

Aztec Genel Test Ağı

Aztec, Ethereum üzerinde tamamen merkeziyetsiz, izin gerektirmeyen ve gizlilik odaklı bir Layer 2 çözümü olmayı hedefler. Genel test ağı, geliştiriciler, doğrulayıcılar ve kullanıcıların birlikte test edebileceği bir ortam sağlar.
Test edilen üç temel yapı:

• Merkeziyetsiz sıralama: Herkes işlem sıralamasına katılabilir. Bloklar, rastgele seçilen 48 sıralayıcıdan en az üçte ikisinin onayı ile geçerli olur.
• Merkeziyetsiz kanıtlama: Kanıtlayıcılar, işlemleri doğrulayan zk kanıtlarını üretir. Bu süreç üç bileşenli istemci ile çalışır: kanıt düğümü, kanıt aracı ve kanıt ajanı. Tamamlanan kanıt Ethereum’a gönderilir ve ödüllendirilir.
• Merkeziyetsiz yönetişim: Yönetişimle ilgili detaylar test sürecinde değerlendirilmeye devam edilmektedir.

Nasıl Katılabilirim?

1. Geliştiriciler için:
Aztec Network adresindeki geliştirici portalına giriş yaparak, genel ve özel bileşenleri kullanarak özelleştirilebilir akıllı sözleşmeler geliştirebilir ve dağıtabilirsiniz.

2. Node operatörleri için:
Sıralayıcı düğümler, standart tüketici düzeyindeki donanım kullanılarak çalıştırılabilir. Doğrulayıcı düğümler ise sıfır bilgi ispatları üretim sürecine katılmak için daha yüksek işlem gücüne ihtiyaç duyar. (Aztec’in resmi verilerine göre, bir doğrulayıcı düğüm çalıştırmak, 16 çekirdek işlemci ve 128 GB RAM ile donatılmış yaklaşık 40 makineyi gerektiren sıralayıcı düğümlerden daha fazla donanım kaynağı ister.)

Yüksek doğrulayıcı maliyetleri ve test ağı ile ana ağın benzer kaynak ihtiyaçlarına sahip olması nedeniyle, Aztec test ağı işlem kapasitesini saniyede 0.2 işlem (TPS) ile sınırlandırmaktadır.
Aztec’in topluluk vizyonu şu şekilde özetlenmiştir: “Herhangi bir airdrop veya pazarlama hilesi yok. Sadece yüksek teknik yeterliliğe sahip operatörlerden oluşan bir topluluk inşa etmek istiyoruz.”

Bununla birlikte, Aztec, node çalıştıran kullanıcıların Discord içinde özel kimlik gruplarına katılabileceğini belirtmiştir.

3. Bireysel kullanıcılar için:
Aztec ekosisteminde etkileşim kurmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir:

• Obsidian veya Azguard cüzdanlarını oluşturun.
• Çapraz zincir köprüsü kullanarak Ethereum test ağı tokenlarını Aztec ağına aktarın.
• NEMI platformunda işlem yapın (şu anda erişim kodu gerektirmektedir).
• Crow House NFT pazarı üzerinden etkileşimde bulunun.

Bu makale, Foresight News kaynağından alıntılanmıştır. İçeriğin tüm telif hakları yazarı KarenZ’’ye aittir. Telif haklarına ilişkin sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.