Yedi Yıllık Gerilim: Trump vs Powell

Bir yenileme tartışması, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanını koltuğundan edebilir mi?

Trump, seçim kampanyası sırasında Powell’ı eleştirmeye başlamıştı ve şimdi de yenileme krizini yeni bir baskı aracı olarak kullanıyor. Bu siyasi çekişme, küresel piyasalardaki algıyı kritik bir eşiğe taşıyor.

Powell şu anda hangi baskılarla karşı karşıya? Görevini bırakmaya zorlanırsa, bu durum piyasalar üzerinde hangi potansiyel şoklara yol açabilir?

Trump ve Powell: Yedi Yıllık Çatışma

Trump ile Powell arasındaki çatışmanın temelinde basit bir mesele yatıyor: Trump faiz indirimi talep ederken, Powell buna karşı çıkıyor. Bu temel anlaşmazlık 2018’den bu yana devam ediyor.

Önemli bir ayrıntı olarak, Powell’ı Fed Başkanlığına atayanın bizzat Trump olduğu belirtilmeli. Trump, Powell’ı Şubat 2018’de Fed Başkanlığına atadı, çünkü ekonomik büyümeyi destekleyecek gevşek bir para politikası benimsenmesini bekliyordu.

Ekim 2018’de Trump, Powell’ın faizleri çok hızlı artırdığını öne sürerek onu “en büyük tehdit” ve hatta “deli” olarak nitelendirdi. Bu çatışma kamuoyunda görünür hale geldi ve Trump, Powell’a baskı yapmayı sürekli sürdürdü.

2022’de Başkan Biden, Powell’ı ikinci dönem için aday göstererek görev süresini Mayıs 2026’ya kadar uzattı. 2024 seçimleri yaklaşırken gerilim daha da arttı. Trump, kampanya boyunca ve sonrasında Powell’ı “yavaş hareket etmekle” ve “faiz indirimini geciktirmekle” suçlamayı sürdürdü. Son aylarda ise sık sık Powell’ın istifasını talep etti.

Ancak, ABD yasalarına göre, Başkan yalnızca yasa dışı bir eylem veya görevi kötüye kullanma gibi ağır gerekçelerle Fed Başkanını görevden alabilir. Politika farklılıkları görevden alma için yeterli değildir.

Temmuz ayında yeni bir gelişme yaşandı. Trump’ın ekibi bu kez farklı bir strateji izledi: Trump, Kongre’den Powell’ın “siyasi tarafgirlik” ve “Kongre’ye yanlış beyanda bulunma” iddialarıyla soruşturulmasını talep etti. Ayrıca, Powell’ın yürüttüğü Fed merkez binası yenileme projesinde ciddi usulsüzlükler olduğu iddia edildi.

Bu süreçte, Powell’ın istifa etmeyi düşündüğüne dair söylentiler hızla yayıldı. Çatışma kısa sürede tırmandı. Yedi yıllık gerilim artık bir dönüm noktasına ulaşmış durumda.

Powell’ın Politika İkilemi: Zorlu Para Politikası Ortamı

Eski Fed ekonomisti Robert Hetzel’in ifadesiyle: “Fed köşeye sıkışmış durumda.”

Powell, şu anda para politikası açısından son derece zorlu bir ortamda bulunuyor. Trump’ın gümrük tarifeleri politikası enflasyonu artırabilir; öte yandan işgücü piyasası ise yavaşlama sinyalleri veriyor. Bu iki yönlü baskı, Powell ve Fed’in karar alma süreçlerini oldukça karmaşıklaştırıyor.

Fed faiz oranlarını erken indirirse, tüketici enflasyon beklentileri kontrolden çıkabilir. Diğer yandan, enflasyonu kontrol altına almak için faiz artırılırsa tahvil piyasasında dalgalanma, getirilerde sıçrama ve finansal istikrarsızlık riski ortaya çıkabilir.

Ekonomik zorlukların ötesinde, Powell üzerindeki siyasi baskı da artıyor. Buna karşılık olarak Powell, Baş Denetçi’den merkez binası yenileme projesinin denetimine devam etmesini talep etti. Ayrıca Fed’in resmi web sitesinde, iddia edilen gereksiz lüks harcamalara karşı maliyet artışlarını ayrıntılı şekilde açıklayan bir metin yayımladı.

Artan ekonomik ve siyasi baskılar altında, Powell başkanlık döneminin en zorlu süreçlerinden birini yaşıyor.

Powell’ın İstifasının Olası Sonuçları

Powell baskı sonucu görevinden ayrılırsa, küresel piyasalarda fiyatlamanın temelini oluşturan istikrar zarar görebilir.

Deutsche Bank Küresel Döviz Stratejileri Başkanı George Saravelos, Trump’ın Powell’ı görevden uzaklaştırması halinde ABD Doları Ticaret Ağırlıklı Endeksi’nin 24 saat içinde %3–4 oranında düşebileceğini, tahvil piyasasında ise getirilerin 30–40 baz puan yükselebileceğini belirtiyor. ABD doları cinsinden varlıklarda kalıcı bir risk primi oluşabilir. Ayrıca, yatırımcılar Fed’in diğer merkez bankalarıyla yürüttüğü swap hatlarının siyasallaşabileceğinden endişe edebilir.

Saravelos ayrıca, ABD’nin dış finansmanındaki mevcut kırılganlığın çok daha ciddi ve sarsıcı fiyat dalgalanmalarına yol açabileceğini vurguluyor.

Padhraic Garvey liderliğindeki ING strateji ekibi, Powell’ın erken ayrılmasının düşük bir olasılık olduğunu; ancak böyle bir durum gerçekleşirse ABD Hazine tahvil getiri eğrisinin dikleşeceğini, yatırımcıların daha düşük faiz, hızlanan enflasyon ve Fed bağımsızlığının azalmasını bekleyeceğini rapor ediyor. Bunun da ABD doları için “zehirli bir bileşim” oluşturacağını ekliyorlar.

Kripto para piyasası yorumcusu Phyrex ise riskli varlıklar açısından şu değerlendirmeyi yapıyor: Trump, Powell’ı görevden alıp yerine başka birini atasa bile Fed üzerinde tam kontrol sağlayamaz. Eğer enflasyon yeniden yükselişe geçerse, yeni başkan da faiz artırmak zorunda kalacaktır. Fed, Eylül ayında faiz indirimi yaparsa ve ekonomi istikrarlı, işsizlik düşük seyretmeye devam ederse, riskli varlıklar ve kripto piyasası kısa vadede yükseliş görebilir. Ancak faiz oranları hâlâ %4.5 seviyesinde olduğundan çözülmesi gereken önemli bir likidite fazlası bulunmaktadır.

Powell’ın görevindeki olası bir istikrarsızlık, piyasada ani dalgalanmalara yol açabilir. Bu durum yalnızca para politikasıyla sınırlı değil; aynı zamanda merkez bankası bağımsızlığı ve güç dengesi bakımından da büyük bir mücadeleyi temsil ediyor.