NFT Nedir?

24 Kasım 2021’de Collins sözlüğü, “NFT”yi yılın kelimesi ilan etti. 2021’de bu terimin kullanımı %11.000’den fazla arttı. Sanat, finans ve sosyal ağlar gibi çeşitli alanlarda ortaya çıktı. NFT artık bir trend belirleyici olarak geniş ölçüde tanınıyor; teknoloji meraklıları arasında başlayan niş bir kültürden küresel bir modaya dönüştü ve birçok kurum ile ünlünün ilgisini çekti.

NFT’yi duydunuz mu? Kendi NFT’nizi edinmeyi düşünüyor musunuz? İnternetteki bilgi denizi bunaltıcı olabilir, çünkü ortaya çıkan yeni şeyler sürekli olarak algınızı zorlar. Merak ediyor olabilirsiniz: NFT’ler nedir? NFT’lerin kullanım alanları nelerdir? NFT’lerin geleceği nedir? Endişelenmeyin, bu makale NFT’lerle ilgili bu temel bilgileri sizin için açıklayacak.

Her Şey Bir NFT Olabilir

NFT, “Non-fungible token” (Değiştirilemez token) anlamına gelir. Bitcoin ve ETH gibi değiştirilebilir tokenlerden farklı olarak her NFT benzersizdir ve birbirinin yerine geçemez. Sanal dünyada değiştirilebilir tokenler parasal özellikleriyle öne çıkarken, NFT’ler esas olarak bir şeyin mülkiyetini doğrulamak için kullanılır.

NFT: Dijital Mülkiyet

NFT, temel olarak dijital varlık sahipliğini ve özgünlüğünü kanıtlama yöntemidir. Her NFT’yi birbirinden ayıran benzersiz kimlik kodları ve meta verileri vardır. Bir resim, video, oyun öğesi ya da gerçek hayatta bir araba, ev, diploma olsun; bunların hepsi NFT ile temsil edilebilir. Dijitalleşme ve tokenizasyon yoluyla NFT, çevrimiçi veya çevrimdışı varlıkların gerçek sahipliğini mümkün kılar. Her şey bir NFT olabilir.

NFT Standartları

Konteynerler standart boyutlarda gelir, görseller JPG ve diğer formatlarda bulunur. Tüm bu “dijital varlıkların” yaygın kullanılan standartları vardır. Ethereum tabanlı ERC-721, NFT için en popüler standarttır; ERC-1155 gibi yeni standartlar da geliştirilmektedir. Diğer halka açık zincirlerin de NFT için kendi ortak standartları vardır.

NFT Veri Depolama

NFT’nin kendisi blok zincirinde bulunur; NFT’nin temsil ettiği varlık ise merkezi bir sunucuda veya IPFS gibi merkeziyetsiz bir protokolde saklanır.

Blok zincirin izlenebilirlik ve değiştirilemezlik özellikleri, NFT varlıklarının özgünlüğünü garanti eder. Böylece NFT’ler dijital mülkiyet sorununu çözmüştür.

Dijital dünyada herhangi bir sanal varlık diskteki 0 ve 1’lerden oluşan bir dizidir; bu da kolayca ve kayıpsız bir şekilde kopyalanabilir. NFT, blok zincirinde izlenebilen dijital varlıkların gerçek sahipliğini mümkün kılar. Bir NFT’nin ihraççısı olarak, akıllı sözleşmede basım sayısını ve diğer bilgileri belirleyerek yapay kıtlık oluşturmak mümkündür. Buna ek olarak, NFT sanal varlıkların merkeziyetsiz şekilde alınıp satılmasını mümkün kılar.

NFT’nin Tarihi: 2017~2021

Bitcoin Teknik Belgesinden Önce

NFT kavramı, Bitcoin teknik belgesinin bile öncesine kadar uzanır. 1993’te kriptografi uzmanı Hal Finney, algoritmalarla üretilen ve birbirinin yerine geçemeyen hash dizilerini içeren “Crypto Trading Cards”ı tanıttı.

2012’de küçük birim Bitcoin’lerden oluşan “Colored Coin” yaratıldı; bu, kupon ve hisse senedi gibi çeşitli varlıkları temsil edebiliyordu. Bu, günümüz NFT’lerine gerçekten benzeyen ilk tokendi. Belli ölçüde, bu erken projelerde NFT’lerin izlerini görebilirsiniz.

İlk NFT - CryptoPunks

2017’de CryptoPunks, Ethereum üzerinde 10.000 piksel tarzı avatar yayınlayarak görselleri varlıklaştırma girişimini yaptı. CryptoPunks, o zamandan beri NFT alanının Bitcoin’i olarak anılmaktadır. Aslında, bu projenin başında ERC-721 standardı henüz oluşturulmamıştı; bu yüzden CryptoPunks, değiştirilmiş bir ERC-20 standardı üzerine inşa edildi.

İlk Viral NFT - CryptoKitties

İlk gerçek NFT projesi, Ekim 2017’de yayımlanan ve dijital kedileri toplama ve büyütme üzerine kurulu bir oyun olan CryptoKitties’ti. Bu dijital kediler birbirinden farklıdır ve her biri ERC-721 standardında bir NFT ile temsil edilebilir. Yayınlandıktan sonra CryptoKitties büyük bir çılgınlık yarattı ve bir ara Ethereum ana ağının tıkanmasına sebep oldu. Böylece kamuoyu, NFT’lerin büyük potansiyelini fark etmeye başladı.

Kaynak: cryptokitties.co

Sonraki yıllarda ekosistemin zenginleşmesi ve altyapının gelişmesiyle NFT pazarının büyüklüğü artmaya devam etti. Bununla birlikte etkisi sınırlıydı.

NFT’lerin Yükselişi: 2021

Ekim 2020’de CryptoKitties’in geliştiricisi Dapper Labs, yeni geliştirilen bir blok zinciri üzerine kurulu resmi lisanslı kart koleksiyon projesi NBA Top Shot’u başlattı; burada oyuncuların saha içindeki öne çıkan anlarının fotoğrafları ve kısa videoları NFT olarak sunuldu.

2021’in ilk çeyreğinde NFT pazarı 1,5 milyar dolara ulaştı; bunun 1/3’ü yalnızca NBA Top Shot’tan geldi. Bu projenin başarısı kripto para piyasasına yeni bir canlılık kazandırdı; çok sayıda yeni kullanıcı NFT ve kripto paralarla tanıştı.

2021’den itibaren NFT, sanat eserleri, dijital koleksiyonlar ve oyunlar gibi birçok alanda gelişmeye başladı ve giderek DeFi’den sonraki yeni trend haline geldi. Şubat ayında ünlü dijital sanatçı Beeple’ın “Every Day: The First 5,000 Days” adlı eseri NFT olarak açık artırmaya çıktı ve 69 milyon dolara satıldı. Ağustos ayında NBA yıldızı Curry, Twitter avatarı için bir Boring Ape (BAYC) satın aldı ve 180.000 dolar ödedi. Bu tipik olaylar medya tarafından geniş yer buldu, toplumun her kesiminden ilgi çekti ve birçok taklitçiyi peşinden sürükledi.

Kaynak: onlineonly.christies.com

Oyun + Finans + NFT

Ayrıca 2021’in ortalarında NFT oyunu Axie Infinity, “Oyna ve Kazan” modu sayesinde çok sayıda oyuncuyu cezbetti; oyuncuların birbirleriyle karşılaşmak için oyun içi NFT’ler satın alması gerekiyordu. Bu yeni anlatı ve yenilikçi konsept GameFi’yi ateşledi. Bu dönemde NFT gerçekten halka mal oldu; dünya genelinde internet kullanıcıları ve ünlüler bunu paylaşmaya ve yaymaya başladı, NFT piyasasını hızlı büyümenin yeni bir aşamasına taşıdı.

NFT Piyasasının Açıklaması

Messari tarafından bu yıl Şubat ayında yayımlanan bir piyasa raporuna göre NFT’lerin toplam piyasa değeri Şubat 2022’de 18 milyar dolara ulaştı. Ve mülkiyet hakkı doğrulamasına ihtiyaç duyan neredeyse her sektörde NFT’nin kullanım alanlarını görebiliyoruz.

PFP NFT’ler

Kullanıcılar için Avatar NFT (Avatar veya PFP) muhtemelen en erişilebilir NFT türüdür ve aynı zamanda toplam pazarın en büyük payını oluşturur. CryptoPunks ve Bored Ape’lerin patlaması avatar NFT’lerinde bir patlamaya yol açtı; estetik ve ticari değere sahip Azuki gibi projeler de ortaya çıkmaya başladı. Maymun, ayı, zombi ve hatta goblin gibi çeşitli avatarları olan NFT hayranları sosyal medyada oldukça yaygındır.

Güçlü bir topluluk konsensüsü oluşturmuş birkaç mavi çipli proje dışında, avatar NFT projeleri hızla değişmekte ve son derece çeşitli temalara sahip olmaktadır. Farklı görünümlere sahip 10.000 NFT avatar içeren projelere “10k projeleri” denmektedir.

Kaynak: Twitter@Messari

Doğrulama işlevinin yanı sıra, bu avatar NFT’lerinin sergileme özellikleri ve giriş bileti gibi sosyal işlevleri de vardır. Örneğin BAYC’yi ele alırsak, BAYC NFT avatarlarına sahip kullanıcılar BAYC topluluğuna erişebilir ve NFT airdrop’ları dahil bazı ek ayrıcalıklardan faydalanabilir. BAYC’nin başarısı, ünlü etkisi ve olgunlaşmış topluluk yapılanmasından ayrılmaz.

Kaynak: boredapeyachtclub.com

Sanat ve Oyun Öğeleri

Oyun eşyaları, sanat eserleri ve dijital koleksiyon NFT’leri de son derece yaygın NFT türleridir. Oyun kategorisini örnek alırsak, Axie Infinity’nin dünya çapındaki günlük aktif kullanıcı sayısı uzun süredir milyonlar seviyesinde seyretmektedir. Axie Infinity, “Pokemon”un blokzincir versiyonu olarak adlandırılmıştır. Bu oyunda, her bir “Axie” evcil hayvanı farklı niteliklere ve görünümlere sahip benzersiz bir NFT’dir. Oyuncular, Axie’leri eğiterek savaşlara katılabilir ve görevleri tamamlayarak gelir elde edebilir. Bugün itibarıyla Axie Infinity, hâlâ tarihteki en yüksek işlem hacmine sahip tek NFT varlığıdır.

Axie Infinity’nin NFT Pazarı

Web2 NFT’yi Benimsiyor

Buna ek olarak, uzun zamandır mülkiyet hakları sorunlarıyla boğuşan Web2.0 sektörleri de NFT’leri benimsemeye başladı; bunun en tipik örneği müzik endüstrisidir. NFT’lerin müzik endüstrisine dahil edilmesi, bir eserin dolaşımdaki değerini yakalama sorununu etkili bir şekilde çözebilir ve yaratıcıların doğrudan kitleleriyle bağ kurmasına olanak tanır. Ayrıca, besteciler dolaşımdan telif geliri elde edebilir. Royal, bu sektördeki tipik projelerden biridir.
Ethereum Merkezli NFT Ekosistemi
NFT’nin doğduğu yer olan Ethereum, piyasa hacmi ve proje sayısı açısından mutlak bir lider konumundadır. Solana ve Avalanche gibi yükselen halka açık zincirler ile Ethereum’un yan zincirlerinden Polygon, yüksek performans ve düşük ücret avantajlarıyla güçlü rakiplerdir. Ronin ve Flow gibi diğer büyük blokzincirler de Axie Infinity ve NBA Top Shot gibi yıldız projeleriyle kendilerine yer edinmiştir.

Kaynak: cryptoslam.io

Boşluğa Yürüyüş: NFT ve Metaverse

2021 kışındaki metaverse çılgınlığı sırasında NFT piyasası da büyük bir ivme kazandı. Metaverse, internete ve uyumlu donanımlara serbestçe erişilebilen dijital bir dünyadır. Bu dünya her zaman çevrimiçidir, aynı anda sayısız kullanıcıyı barındırabilir ve tüketicilere zengin içerik sunar. Adil bir üretim platformu, güvenilir bir ekonomik sistem ve sürükleyici etkileşimli deneyimler sağlayacaktır.

Böyle bir dijital dünyada, dijital varlıkların gerçek mülkiyetini sağlayan NFT’nin, metaverse’te merkeziyetsiz ve istikrarlı bir mülkiyet sistemi sunan kritik bir altyapı olması beklenmektedir. Gelecekte gayrimenkul, kıyafet, sanat eseri hatta yiyecek bile NFT olabilir. 2021 kışında, Decentraland, SandBox ve diğer sanal dünyalarda bir “metaverse arsa spekülasyonu”na tanık olduk.

Metaverse’ün bir diğer önemli özelliği, kullanıcıların sürükleyici ve gerçekçi şekilde çeşitli sosyal aktivitelere katılmasını sağlayan güvenilir sanal kimliktir. NFT, gelecekte metaverse kimlik sisteminin çekirdeği haline gelebilir. Mevcut Ethereum ENS alan adı hizmetine benzer şekilde, gelecekte metaverse kimlikleri de NFT’ye dönüştürülebilir.

Sonuç

NFT’lerin Geleceği Nereye Gidiyor? Mevcut NFT ekosistemi için balon sonunda patlayıp sönecek mi, yoksa gelişen bir endüstri mi olacak? Şu anda bunun bir cevabı yok. Ancak kesin olan bir şey var: devrimsel etki yaratabilecek her teknoloji gibi NFT’ler de gelecekte hayatımıza daha geniş ve daha derin bir şekilde entegre olacaktır.