Dogecoin Nedir?

Mayıs 2021’de, Goldman Sachs’ta görev yapan bir yönetici, Dogecoin’e yatırım yaptıktan sonra büyük paralar kazandı. Bu yolla finansal özgürlüğe ulaştıktan sonra, 14 yıldır çalıştığı Goldman Sachs’tan kesin bir kararla ayrıldı. Bu hikâye, geçen yılın ilk yarısında Dogecoin’in büyümesinin bir özeti niteliğindedir.

Dogecoin muhtemelen onlarca ana akım kripto para arasında en benzersiz olanıdır. Kuruluşundan bu yana, kendine özgü mizahi ruhuyla sayısız hayran kazanmıştır. Peki Dogecoin nasıl kuruldu ve geleceği nedir? Dogecoin hakkında bilmeniz gereken bilgiler neler?

Dogecoin’in Doğuşu: “Mütevazı” ve “Asi”

Dogecoin bir şaka olarak doğdu. Eğer Bitcoin geleneksel finansal sisteme karşı bir başkaldırıysa, Dogecoin de Bitcoin’e ve tüm kripto piyasasına karşı bir başkaldırıdır.

Dogecoin’in hikâyesi 2013’te, Bitcoin fiyatının yeni bir yükseliş dalgası yaşadığı dönemde başladı. 2010’da, 10.000 Bitcoin yalnızca iki adet 25 dolarlık pizza almak için yeterliydi. 2013’te, bir Bitcoin’in fiyatı yüzlerce dolara ulaştı ve 4 Aralık’ta 1.147 dolarla rekor kırarak ilk kez ons başına altın fiyatını geçti. Bitcoin, bir gecede zengin olmanın simgesi haline geldi ve bu da sayısız spekülatörün kıskançlığını artırdı. Bu sırada, herhangi bir teknolojiye sahip olmayan çok sayıda “Altcoin” projesi, Bitcoin’in kaynak kodunu kopyalayarak oluşturuldu ve para kazanmak için büyük borsalara akın etti.

Bu absürt olguyu hicvetmek için, Sydney’de Adobe Creative Cloud ürün pazarlama müdürü olan Jackson Palmer, o dönem popüler olan Doge meme’i ile birleştirerek Doge baskılı altın bir coin logosu tasarladı ve “Dogecoin’e yatırım yapıyorum, eminim bu bir sonraki büyük şey olacak” diye tweet attı (bu tweet şu an silinmiştir). Sözlerini IBM mühendisi Billy Markus gördü ve ikisi bu eğlenceli fikir hakkında aynı yenilikçi düşüncelere sahip oldular. Markus, Litecoin kodunu temel alarak tüm programlama işini sadece 3 saatte tamamladı ve Dogecoin doğdu.

Markus’un Dogecoin kodu üzerindeki çalışması oldukça basitti; esasen kopyala-yapıştır, bul-değiştir işlemlerinden ibaretti. Bitcoin kodundaki “madencilik” kavramını daha köpek dostu “kazmak” olarak değiştirdi, birkaç parametreyi düzenledi, daha canlı bir yazı tipi kullandı ve Dogecoin’in tüm teknik yeniliği bundan ibaretti.

Konsensüs mekanizması açısından Dogecoin, Bitcoin’e benzer bir PoW mekanizması kullanır. Bitcoin veya Litecoin’in SHA-256 algoritmasını değil, madenciliğin zorluğunu büyük ölçüde azaltan Scrypt algoritmasını kullanır. Toplam arzı çok sınırlı olan Bitcoin ile kıyaslandığında, Dogecoin blok üretim hızı daha yüksektir ve Dogecoin’in arzında üst sınır yoktur. Bitcoin’de bir blok üretmek yaklaşık 10 dakika sürer. Başlangıç blok ödülü 50 BTC’dir, her dört yılda bir yarıya düşer ve 2140’ta nihai arz 21 milyon BTC’ye ulaşacaktır; Karşılaştırıldığında, Dogecoin’de bir blok üretmek yalnızca yaklaşık 1 dakika sürer. Blok için başlangıç ödülü 1 milyon DOGE’dir ve ödül her 100.000 blokta bir azalır, sonunda 10.000 DOGE’de sabitlenir. Şu anda piyasadaki toplam Dogecoin miktarı yaklaşık 135 milyardır ve her yıl yaklaşık 5 milyar ek DOGE ihraç edilmektedir. Toplam Dogecoin arzı arttıkça, yeni DOGE’lerin ihraç hızı değişmeyecek, bu da Dogecoin’in enflasyon oranının kademeli olarak düşeceği anlamına gelir; şu an yaklaşık %4 iken, 2027’ye kadar %3’e ve 2035’e kadar yaklaşık %2’ye inecektir.

Dogecoin’in Topluluk Özelliği: Reddit’te “Tip Tokeni”

Büyük ihraç hacmi Dogecoin’i çok ucuz yapar ve başlamanın eşiği çok düşüktür. Doğumundan uzun bir süre sonra Dogecoin’in fiyatı sıfıra yakın seyretmiştir. İnsanlar az bir parayla çok sayıda Dogecoin tutabiliyordu. Buna ek olarak, Dogecoin’in zincir üzerindeki işlem maliyeti de son derece düşüktür. “Şaka için doğmuş” bir token olarak Dogecoin, 2013’te piyasaya sürülmesinden sonra internet kullanıcıları tarafından ilgiyle karşılandı. Resmî sitesi Dogecoin.com, lansmanından sonraki bir ay içinde 1 milyon ziyaret aldı.

Amerikan taban kültürünün buluşma yeri Reddit’te, biri Dogecoin kullanarak ödül veren bir “bahşiş robotu” yazdı. Belirli bir içerikten memnun kaldığınızda, Dogebot’un yazara birkaç Dogecoin vermesini sağlayabiliyordunuz (o dönemde fiyatı yaklaşık 0,0005 dolardı). Bu etkileşimli yöntem canlı, eğlenceli ve törensel bir hava katıyordu ve fazla maliyetli değildi; bu nedenle Reddit’te ve birkaç başka sosyal medyada hızla popüler oldu. Buna ek olarak, Dogecoin bazı hayır amaçları için de kullanıldı. 2014’te Jamaika kızak takımı ilk kez Kış Olimpiyatları’na katılma hakkı kazandı, ancak maddi yetersizlik nedeniyle katılamadı. Bunun üzerine Palmer, topluluk üyeleriyle birleşerek Dogecoin kitlesel fonlama kampanyası başlattı ve sonunda Jamaika takımının sorunsuz katılımını sağlamak için 26 milyon Dogecoin toplandı.

Kaynak: reddit/dogecoin

Dogecoin, taban özellikleri sayesinde büyük popülerlik kazandı; ancak düşük fiyatı nedeniyle Dogecoin’in uzun vadeli değeri pek iyimser görünmüyordu. Dogecoin yalnızca Reddit ve Twitter’da başkalarını ödüllendirmek için kullanılan bir “bahşiş tokeni” olarak görülüyor, fakat bunun ötesinde bir değeri yok gibi duruyordu. Hatta kurucularının bile Dogecoin’den pek beklentisi yoktu. İki kurucu sadece topluluğu yönetmeyi ihmal etmekle kalmadı, kodu nadiren güncelledi; ayrıca 2015 civarında kendi tokenlerini peyderpey sattılar ve giderek kamuoyunun gözünden uzak yaşamaya başladılar.

Ama daha sonra yaşananlar muhtemelen kurucularının pişman olmasına neden oldu. 2015’te, Dogecoin’in kurucularından Markus işsizlik nedeniyle Dogecoin’lerini sattı ve ikinci el bir Honda araba aldı. Eğer bu Dogecoin’leri 2021’e kadar tutmuş olsaydı, tokenlerin değeri onlarca milyon dolara ulaşmış olacaktı.

Musk Dogecoin’i Destekliyor: İnsanları İkna Etii ve Fiyatı Fırladı

2021’e kadar Dogecoin fiyatı durağan bir haldeydi. 2021’e girildikten sonra, Dogecoin fiyatı birkaç ay içinde onlarca kat arttı ve 7 Mayıs’ta 0,68 dolarla rekor kırdı. Bu neredeyse çılgın yükseliş, bir “mavi balina’nın”, yani Tesla CEO’su, dünyanın en zengin insanı ve Dogecoin’in vaftiz babası Elon Musk’ın desteğinden ayrı düşünülemez.

2021’in başında ABD’de çok sayıda küçük yatırımcı “GameStop’u korumak” sloganı altında toplandı ve çok sayıda GME hissesi alarak Wall Street’in kısa pozisyonlarını sıkıştırdı. Bunun sonucunda birkaç finans kuruluşu yaklaşık 10 milyar dolar kaybetti ve Robinhood gibi brokerler ilgili hisse alımlarına kısıtlama getirmek zorunda kaldı. Belki de bu “halkın zaferi” ile Amerikan küçük yatırımcıları tatlı bir zafer duygusunu tattı ve gözlerini bir sonraki hedefe çevirdi: Dogecoin. Reddit’te birçok kullanıcı r/wallstreetbets’te mesajlar bırakarak Dogecoin’in bir sonraki GME olacağını ve fiyatı 1 dolara ulaşana kadar Dogecoin’i ellerinde tutacaklarını belirtti. Dogecoin fiyatı da yükseldi ve 24 saat içinde neredeyse 10 kat arttı. Bundan sonra Musk’ın katılımı bu karnavalı zirveye taşıdı.

Dogecoin ve Musk ilk kez 2019’daki 1 Nisan Şaka Günü’nde kesişti. O dönemde Dogecoin topluluğu Twitter’da bir parodi anketi başlattı ve internet kullanıcılarını Dogecoin’in CEO’sunu seçmeye davet etti. Sonuç olarak, Musk beklentileri karşılayarak Ethereum’un kurucusu Vitalik’i ve Litecoin’in kurucusu Charlie Lee’yi geride bıraktı ve internet kullanıcıları tarafından Dogecoin’in CEO’su olarak seçildi. Musk da oylamaya yanıt verdi ve Twitter profilini “Dogecoin’in eski CEO’su” olarak değiştirdi. 2021’den itibaren Musk, Dogecoin’i doğrudan ya da dolaylı olarak destekleyen birçok tweet attı.

29 Ocak 2021’de Musk, Twitter’da “DOGUE” adlı bir şaka dergisinin kapağını paylaştı ve ardından Dogecoin fiyatı 0,05 dolara yükseldi; 4 Şubat’ta ise Dogecoin’i “halkın kriptosu” olarak övdü ve “Aslan Kral” filmindeki klasik sahneye atıfla Doge ile yapılmış bir PS görseli yayımladı. Aynı gün Dogecoin’in fiyatı 0,08 dolara ulaştı; 10 Mayıs’ta Musk, bir TV şovunda Dogecoin için “Hustle” (Dalavere) ifadesini kullandı ve bu durum tek bir günde Dogecoin fiyatının %34 düşmesine neden oldu……

Kaynak:Twitter@elonmusk

O dönemde Musk’ın tweetleri Dogecoin üzerinde ve hatta tüm kripto piyasasında büyük etki gösterdi. Dogecoin’in fiyatı dalgalandığında, birçok kişinin ilk yaptığı şey Musk’ın Twitter’ına gidip cevap aramak oldu. Dogecoin’in piyasa değeri sürekli yükseldi ve bir ara dünyanın dördüncü en büyük kripto parası oldu. Dogecoin ayrıca SHIB (Shiba Inu), PIG (PIG Finance) gibi bir dizi meme coini türetti ve bir süreliğine “kripto hayvanat bahçesi” konsepti ortaya çıktı. Musk da bu ortamda Dogecoin topluluğunun gerçek bir manevi lideri haline geldi.

Şimdi piyasa biraz daha soğumuş olsa da, Musk’ın Dogecoin fiyatı üzerindeki etkisi azalmış olsa da, hâlâ zaman zaman “Dogecoin’in Vaftiz Babası” rolünü oynuyor; örneğin, SpaceX ve Tesla’nın bir gün Dogecoin kabul edeceğini iddia ediyor. Söyledikleri samimi mi, abartı mı yoksa sadece bir oyun mu, bilinmez; ancak objektif olarak Dogecoin’in gerçekten “İnternet’in yerel parası” ya da “halkın kriptosu” olabilmesi için hâlâ pek çok sorun mevcut.

Dogecoin’in Riski: Halk İçin Bir Zafer mi?

Ünlü etkisi, piyasa hissiyatı, topluluk popülaritesi; tüm bunlar Dogecoin’i bugünkü konumuna taşıdı. Bazılarına göre Musk’ın yaptığı şey, zayıfların sesi olmak, taban güçlerini toplamak ve topluluk konsensüsü yaratmak; yani Wall Street elitlerine karşı bir başkaldırıdır. Ancak GME olayının aksine, Dogecoin piyasasında Citron Research gibi bir karşı taraf bulunmuyor. Bu da Dogecoin’i geçen yılki sözde bir “pump-and-dump” gibi gösteriyor.

Dogecoin’in “İnternet’in yerel parası” olabilmesi için merkeziyetsizlik ve ölçeklenebilirlik açısından hâlâ yeterli olmadığı görülüyor. Düğüm dağılımı açısından bakıldığında, Dogecoin düğümlerinin sayısı şu anda yaklaşık 1.100’dür ve bunların %45’i ABD’dedir; karşılaştırıldığında Bitcoin’in küresel düğüm sayısı 7.500’e ulaşmıştır. Token dağılımı açısından Dogecoin’in merkeziyetsizliği de pek iyimser görünmüyor. Zincir üstü analiz firması Chainalysis’in Ağustos 2021’de yayımladığı rapora göre, toplam Dogecoin arzının %82’si (106 milyar DOGE) 535 varlık tarafından tutuluyor ve bunlardan 31’i altı ay ile iki yıl arasında coinlerini elinde tutarak toplam 37 milyar Dogecoin’e sahip. Bu durum, Dogecoin’in gerçek zincir üstü likiditesini ve işlem derinliğini oldukça sınırlı hale getiriyor ve fiyatın nispeten kolay manipüle edilmesine yol açıyor. Ölçeklenebilirlik açısından Dogecoin’in blok boyutu Bitcoin ile aynıdır: 1MB. Her dakika bir blok ürettiği düşünülürse Dogecoin’in TPS’si yaklaşık 60’tır; bu da Visa gibi geleneksel ödeme yöntemlerinden çok daha düşüktür.

Bitcoin’in “dijital altın” konumlandırması halk arasında köklü hale gelmiştir ve insanların Bitcoin üzerindeki konsensüsünün temelini oluşturur. En büyük meme coin olarak Dogecoin akıllı sözleşmeleri desteklemez. Fonksiyonu hâlâ ödül gibi basit uygulamalarla sınırlı kalmaktadır ve değer yaratımı açısından hayal gücü alanı oldukça kısıtlıdır. Dalga geri çekildiğinde, Dogecoin’in bu değer konsensüsünün kaybolma riski vardır. Nitekim, geçen yıl “kripto hayvanat bahçesi”nde son derece popüler olan birçok hayvan coini artık çöküşün eşiğine gelmiş durumda.

Sonuç

2013’teki doğumundan bu yana Dogecoin, boğa ve ayı piyasalarından yıllarca geçmiş bir “emektar” kripto para oldu. Dogecoin’in resmî web sitesindeki tanıtıma dönüp baktığımızda, Dogecoin’in yaratmak istediği şey “dünya çapında Shiba Inu’ların tercih ettiği bir kripto para”dır. Dogecoin’in arkasındaki başkaldırı ve taban ruhunu görüyor, topluluğun kamu yararına ve zayıflara dikkat etme konusundaki ilk niyetini takdir ediyoruz.

Dogecoin’in hikâyesi henüz bitmiş değil. Lütfen Gate TR Akademi güncellemelerini takip edin; kripto dünyasına dair daha popüler bilgileri ve projelerin derinlemesine analizlerini sizlere aktarmaya devam edeceğiz.