Metaverse Nedir?

1992 yılında Amerikalı yazar Neal Stephenson ünlü bilim kurgu romanı Snow Crash’i yazdı. Kitap, insanların diğerleriyle etkileşime girdiği gerçek dünyanın gerçeğe yakın bir simülasyonu olan üç boyutlu sanal bir alanı tanımlıyordu. Bu kitapta ortaya atılan “metaverse” kavramı o zamandan beri sanal gerçekliğe dayalı yeni bir dünyayı ifade etmek için kullanılmaktadır.

Basitçe ifade etmek gerekirse, metaverse bir grup insan tarafından paylaşılan sanal bir alandır. “Metaverse” terimi iki kısımdan oluşur; “meta” ön eki; Yunanca “sonra veya ötesinde” anlamına gelen “meta” kelimesinin birleşimidir ve “-verse” son eki “evren” anlamına gelir. Metaverse, VR, AR ve AI tabanlı yeni nesil İnternet iletişimi olarak kabul edilmektedir.

Çeşitli dijital ortamları birbirine bağlayan sanal dünyaya erişmek için bir VR cihazı gereklidir. Günümüzde oyunlarda sıkça gördüğümüz sanal gerçeklikle karşılaştırıldığında, metaverse size günlük hayatınızda yaptığınız çalışma, oyun oynama, konserlere katılma, film izleme ve hatta arkadaşlarınızla veya başka biriyle etkileşim kurma gibi her türlü faaliyeti gerçekleştirebileceğiniz tamamen farklı bir sanal dünya sunar.

Metaverse’i Başlat: Ready Player One filmindeki OASIS gibi düşünebilirsiniz. Tek yapmanız gereken, gerçek dünyada yapamadığınız şeyleri sizin adınıza deneyimlemek için metaverse sanal dünyada ikiziniz olacak bir 3D görüntünüzü veya “avatarınızı” yaratmaktır.
Ancak şu ana kadar metaverse hâlâ bir kavramdır. Birleşik bir tanımı yoktur.

VR’ı Temel Alır Ancak VR’ı Asşar

Tipik olarak, VR ve AR teknolojileri etrafındaki söylentiler her birkaç yılda bir ortaya çıkar, ancak hızla kaybolur. Bazıları metaverse’in VR çılgınlığının bir devamı olduğunu düşünüyor, ancak aslında metaverse VR ve AR’den daha geniş alanları kapsıyor.

10 Mart 2021’de Roblox, New York Borsası’nda halka açıldı ve hisse senedi fiyatı ilk gün %45 artarak Roblox’u “ilk metaverse hisse senedi” haline getirdi.

Roblox CEO’suna göre metaverse’in sekiz özelliği var: kimlik, arkadaşlar, sürükleyici, düşük sürtünme, çeşitlilik, her yer, ekonomi ve medenilik.

Metaverse’in dışavurumlarının çoğu oyunlardan kaynaklanır ve giderek İnternet, dijital eğlence ve sosyal ağları entegre eder ve gelecekte sosyal, ekonomik ve ticari faaliyetleri entegre edebilir. Oyun motorları, dijital ikizler, dijital yerliler ve sanal gerçeklik gibi temel araçlar aracılığıyla sanal alanı gerçek dünyaya bağlar. Şu anda metaverse’in dört temel uygulaması arasında oyunlar, sanat, yaşam ve iş yerleri almaktadır.

Metaverse İnternetin Bir Sonraki Yinelemesi mi Olacak?

İnternet bugün artık ileri bir teknoloji olarak adlandırılamaz. İnternet içeriği kullanıcılar için bariz bir çekiciliğe sahip ve sosyal medya doygunluğa ulaşıyor. Bu koşullar altında, metaverse’in ortaya çıkışı yalnızca kullanıcı deneyiminin boyutunu genişletmekle kalmıyor, aynı zamanda yeni içerik ve biçimler de doğuruyor. Geliştirilecek “dünyanın” ezici bir rekabet gücüne sahip olması ve yeni nesil bir internet ve hatta insanların hayatlarının önemli bir parçası haline gelmesi bekleniyor.

Ekim 2021’de Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, şirketin Meta olarak yeniden adlandırıldığını ve metaverse içerik oluşturmayı desteklemek için 15 milyar dolarlık bir yatırım yaptığını duyurdu ve bu da metaverse konseptinin patlamasına neden oldu. Facebook’un adını değiştirmesinin ardından, dünyanın dört bir yanından teknoloji devleri metaverse pazarında rekabet etmeye başladı. İster Meta gibi asıl işi mobil internet olan yeni bir oyuncu olsun, ister Microsoft gibi internetin evrimi boyunca farklı sektörlerde yer almış deneyimli bir oyuncu olsun, herkes metaverse pazarındaki fırsatı yakalamaya çalışıyor.

Bununla birlikte, metaverse’i gerçekleştirmeden önce hala çözülmemiş birçok soru var ve bu konudaki tartışmalar yatırımcılar ve teknoloji devleri arasında hararetli bir şekilde devam ediyor. Eğer metaverse gerçekten internetin geleceğiyse, hiçbir teknoloji devi geride kalmak istemez.

Buna ek olarak, dünyanın bağımlı olduğu teknolojinin yeni bir şekilde ortaya çıktığına dair benzeri görülmemiş bir his var içimizde. Bu duygu, VR oyunlarının gelişmesiyle birlikte bazı teknolojilerin artık eskisi kadar “karmaşık” olmamasıyla daha da derinleşiyor.

Metaverse Hakkında Şüpheler

Abartılmış, aşırı yüceltilmiş bir kavram

Metaverse’in popülaritesinin arttığı ilk günlerde, muhalifler metaverse’in bir hileden başka bir şey olmadığını düşünüyordu. Ancak gerçek şu ki, insanlar gerçek dünyadan aslında uzun zamandır var olan sanal dünyaya daha sürükleyici bir şekilde adım atıyor.

“Sanal” kelimesi insanlara sonsuz hayal gücü ve yaratıcı itici güç sağlarken aynı zamanda birçok belirsizlik de üretiyor. Metaverse dünyasındaki gizlilik ve bilgi güvenliği sorunlarının çözülmesi ve iyileştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, gerçek hayatta bile sorunlara neden olabilen gerçek isim doğrulamasının metaverse’de de ciddi bir şekilde ele alınması gerekmektedir.

Metaverse yeni bir kavram değildir

İnsanlar, 2021’de kamuoyunun dikkatini çekmeden çok önce, metaverse’i kitaplarda, filmlerde ve televizyon oyunlarında olduğu gibi başka biçimlerde zaten tasavvur ediyorlardı. Örneğin 1999 yılında yayınlanan Matrix filminde karakterler bir cihaza bağlanarak kendilerini tamamen sanal dünyaya kaptırabiliyor ve gerçek dünyadaki gibi hissedebiliyorlar. Konuştukları kişinin yapay zeka mı yoksa gerçek bir insan mı olduğunu bile anlayamıyorlar.

2006’da seri olarak yayınlanan Üç Cisim Problemi adlı romanda, insanlar ekipman giydiklerinde tamamen sanal bir dünyaya dalıyorlardı. Fiziksel ve duygusal olarak gerçek hayattakiyle tamamen aynı deneyime sahipler. Amerikalı roman yazarı Michael Crichton’ın yazıp yönettiği 1973 yapımı aynı adlı bilim kurgu dizisinden uyarlanan Westworld’de ise kılıçlara karşı dayanıklı bedenler, zalim bir dünya görebiliyoruz…

2018’de gösterime giren popüler Başlat: Ready Player One filminde, gerçek dünyadan tamamen farklı bir sanal dünyaya girmek ve gözünüzün önünde gerçekleşen heyecan verici ve gerilimli sahneleri izlemek için bir VR cihazı takmanız yeterli.

Şimdi tüm bu çalışmaların metaverse’in prototipini gösterdiği görülüyor. Bilim kurguları artık halkın erişebileceği bir gerçeklik haline geliyor.

Sözde merkeziyetsizlik hala büyük kuruluşlar tarafından kontrol ediliyor olabilir

Facebook’un adını Meta olarak değiştirmesinin ardından, sosyal medyada, kurmayı planladığı metaverse’in Mark Zuckerberg tarafından işletilen en büyük alt evren olan “Zuckerverse” olarak yeniden adlandırılabileceğine dair bir şaka hakim oldu. Özel bir şirket tarafından yönetilen Zuckerverse’in nihai hedefi, kamu yararı için teşvik etmek yerine kâr elde etmektir.

Metaverse ile yüksek oranda ilişkili olan yeni kavramlar arasında blok zinciri ve kripto para birimlerinin yanı sıra hisse senedi fiyatları hızla yükselen metaverse şirketleri de yer alıyor. Metaverse’in ilk aşamalarındaki veri toplama, teknik destek ve platform inşası kapsamlı insan, malzeme ve mali kaynaklara dayanmaktadır. Bu nedenle, asla hayırsever bir amaç değildir. Metaverse bir gerçeklik haline geldiğinde, sıradan insanlara fayda sağlayacak mı? En azından sıradan insanların hayatlarını etkileyecektir.

Metaverse Ne Zaman Tamamlanacak?

VR teknolojisi son yıllarda uzun bir yol kat etti ve popülaritesi daha da arttı. Buna ek olarak, NFT ve AI gibi teknolojilerin uygulanması ve geliştirilmesi de geçen yıl metaverse kavramının patlamasının temeli haline geldi.

Metaverse, sosyal etkileşim ve alım satım gibi gerekli faaliyetlerin de erişilebilir olduğu sürükleyici bir sanal dünyadır. Bununla birlikte, metaverse’de alım satım yapma henüz emekleme aşamasında olduğundan, değiştirilemeyen tokenler (NFT’ler) şu anda doğrudan ve basit bir tezahür olarak kabul edilebilir. NFT’ler yeri doldurulamaz, benzersiz ve bölünemezdir ve düşük uyumluluk ve madde özelliklerine sahiptir. Piyasa şeffaflığı ve tek dolaşım kanalı, NFT’leri sanal varlıkların benzersizliğini ve doğrulanabilirliğini belirleyen metaverse’in inşası için ekonomik temel haline getirmektedir.

Başka bir deyişle, metaverse NFT’lerden oluşur. Evlerden kıyafetlere kadar özel mülkiyete ait her şey, alıp satmak ve sosyalleşmek için NFT’ler olarak mint edilebilir. Dahası, NFT’ler sanal varlıkların ihraç edilme şeklini değiştirmiştir. Kullanıcıların NFT’leri kendi başlarına mint etmelerine, gelir elde etmelerine ve platformlar arasında varlık aktarmalarına olanak tanıyarak metaverse’in merkeziyetsizleşmesinin sürdürülmesine katkıda bulunur.

Ancak insanların, yerel dijital varlıkların sahipliğini işaretlemek için bir yol sağlayan NFT ürünlerine artan ilgisi, sanal ekonominin nasıl işlediğini yansıtıyor. Daha gelişmiş bir dijital dünya, daha iyi performans gösteren, daha güçlü ve daha istikrarlı ağ bağlantıları gerektirebilir; 5G ağları da tam olarak bunu sağlayabilir.

Her neyse, metaverse şu an için hala başlangıç aşamasında. Belki de gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini kimsenin bilemeyeceği iddialı bir fikirdir. Buna rağmen, teknoloji devlerinin önümüzdeki on yıl içinde, hatta daha uzun bir süre boyunca bu konsepti uygulamak için yarıştığını göreceğiz.

Metaverse’in Prototipi

Şu anda bazı oyunlar metaverse’in prototipi olarak kabul edilmektedir.

Fortnite’ta insanlar salgın hastalıklar nedeniyle dışarı çıkamamanın getirdiği kısıtlamaları telafi etmek için sanal bir konserin tadını çıkarmak üzere bir araya gelebilir; Decentraland’da ise birçok tanınmış büyük şirket halihazırda “metaverse yatırım yapmış durumda”.

Ayrıca, Grand Theft Auto’da (GTA) karakterinizi çeşitli şekillerde özelleştirebilirsiniz ve tüm GTA dünyasındaki her şey değiştirilebilir ve özelleştirilebilirdir. Ve sanal varlıklar alınıp satılabilir. Bu metaverse’e çok benziyor.

Minecraft’ta oyuncular kişisel tercihlerine göre bir dünya yaratabilirler. Size metaverse’deki gibi sürükleyici bir his sağlayan VR versiyonunda mümkün olan en iyi deneyimi yaşayacaksınız.

Axie Infinity ve PVU gibi alım satım için NFT’leri kullanabilen bazı oyunlar da vardır; burada farklı yaratıklar toplayabilir, ödüller alabilir ve NFT’ler aracılığıyla işlem yapabilirsiniz.

Sonuç

Şu anda, insanlar hala daha fazla potansiyel ve biçim tarzı keşfetmekte olan metaverse’e güçlü bir ilgi geliştiriyor. Metaverse yakın gelecekte insanların günlük yaşamlarına nasıl dahil olacak? Bize hem fiziksel dünyayı hem de dijital dünyayı aşan bir “çifte aşmışlık” deneyimi getirecek mi?

Metaverse’in getirebileceği büyük kolaylık ve zevke rağmen, ilgili projelere katılırken her zaman açık fikirli olmalıyız. Metaverse’e ilişkin bilgi ve reklamları okurken iki kez düşündüğünüzden emin olun. Daha fazla bilgi için Gate TR Akademi’yi takip edin.